Przygotowałam dla Ciebie tę krótką ściągę, żeby ułatwić Ci podjęcie decyzji o ewentualnej wizycie u logopedy.

Dlaczego wiedza o tym, jak przebiegać powinien rozwój mowy dziecka jest tak ważna? Pozwoli przede wszystkim zorientować się, czy rozwój Waszego dziecka przebiega zgodnie z normą, odpowiedzieć na szereg pytań, które codziennie sobie zadajemy:

• czy już powinniśmy się matrwić, bo np. nasz dwulatek nic nie mówi?

• czy niemowlak potrzebuje wsparcia logopedycznego?

  czy Wasz syn na prawo mówić później tylko dlatego, że jest chłopcem?

• co wspólnego mają problemy z karmieniem z rozwojem mowy?
• co powinno, a czego jeszcze nie musi dziecko w wieku 1, 2, 3, 4 czy 5 lat? i wiele innych

Warto wiedzieć, że rozwój mowy przebiega w sposób etapowy i harmonijny, a każdy z etapów ma wpływ na kolejny i każdy z nich jest równie ważny. Na prawidłowy rozwój mowy składa się wiele czynników, które możemy podzielić na wrodzone i środowiskowe.

Wrodzone to np. budowa narządu artykulacyjnych, funkcjonowanie narządu wzroku i słuchu, odbiór i przetwarzanie bodźców zmysłowych, itp. Środowiskowe-sposób stymulacji mowy, to jak i ile mówimy do dziecka, już na etapie jego wczesnego rozwoju, czy podejmujemy dialog z dzieckiem, ważny jest kontakt wzrokowy, naśladowanie. Istotnym elementem rozwoju mowy dziecka jest również sposób karmienia.

W pierwszym roku życia:

• 2-3 miesiąc - tzw. głużenie - dziecko wydaje gardłowe dźwięki (przypominają głoski k,g.h) oraz samogłoski
• ok 6 miesiąca życia możemy już zaobserwować tzw. gaworzenie - dziecko powtarza i naśladuje coraz więcej dźwięków, zaczyna powtarzać sylaby tj. pa, ba, ma, zaczyna bawić się językiem. Powtarza nie tylko za mamą czy tatą, ale również słucha i naśladuje wydawane przez siebie dźwięki. To fantastyczny czas na rozwijanie słuchu fonemowego (rozróżnianie dźwięków mowy)
• Rewolucja 9 miesiąca - rozwija się zdolność wspólnej uwagi, a to podstawa prawidłowej komunikacji oraz pojawia się gest wskazywania palcem
• od 10 miesiąca życia dziecko zaczyna komunikować się z otoczeniem w sposób zamierzony, z konkretną intencją, mogą pojawiać się proste słowa (zwykle dźwiękonaśladowcze) jak am (jeść), da (daj), dziecko rozumie już nazwy prostych przedmiotów oraz czynności i potrafi na nie zareagować
• 12 miesiąc - dziecko rozumie już nazwy wielu przedmiotów i poleceń, prawidłowo reaguje na pytanie "gdzie jest?" (mama, lala, piłka itp.) pokazując paluszkiem lub podążając wzrokiem oraz polecenia "daj" (lalę, auto, piłkę itp.), nie wolno itd.

W drugim roku życia:

• następuje dynamiczny rozwój mowy, pojawiają się nowe dźwięki i słowa, a do końca drugiego roku życia, dziecko powinno realizować wszystkie samogłoski ( oprócz nosowych) oraz dużo spółgłosek - należy jednak pamiętać, że ze względu na to, że w tym wieku sprawność i rozwój narządów mowy nie są jeszcze w pełni rozwinięte, mowa dziecka może być zniekształcona, uproszczona
• do końca drugiego roku życia, według badań naukowych, dziecko powinno znać ok. 300, a niektóre źródła podają, że nawet 400 słów i budować pierwsze zdania!- zwykle są to nazwy domowników mama, tata, baba), nazwy zabawek, zwierzątek - pamiętajmy, że jako słowo, rozumiemy w tym wieku również wyrażenia dźwiękonaśladowcze (piesek-hau, krowa-muu, jeść-am itp)
• dwulatek rozumie już bardzo dużą ilość poleceń i słów rozwija się umiejętność relacji przyczynowo-skutkowych (np. weź łyżkę, bo jemy zupę), w mowie powinny pojawić się pierwsze zdania dwuwyrazowe np. daj am, nie ma, daj puf puf)

W trzecim roku życia:

• następuje gwałtowny rozwój mowy w mowie pojawia się odmiana gramatyczna, np. daj lalę, daj auto, dzieci zaczynają budować zdania pojedyncze i złożone
• do końca 3 roku życia dziecko posługuje sie już wszystkimi typami zdań języka polskiego potrafi wyrazić swoje potrzeby, odpowiedzieć na pytanie oraz zadać pytanie, w mowie słychać prawidłowo dźwięki m, n, b, p, f, w, k, g, ch, l, j, t, d, n, ś, ź, ć, dź, ń
• zaczyna zanikać "zmiękczanie mowy", mogą pojawić się głoski s, z, c, dz
• dziecko w tym wieku tworzy wiele nowych wyrazów, rozwija się tzw. swoista mowa dziecięca

W czwartym roku życia:

• w mowie utrwalają się głoski s, z, c, dz, mogą pojawiać się głoski sz, ż, cz, dż
• mowa powinna być już wolna od zmiękczeń, coraz mniej w mowie dziecka neologizmów i błędów, rozwija się słownictwo, pojawiają się pojęcia abstrakcyjne oraz nacechowane emocjonalnie
• czterolatek sprawnie posługuje się językiem, potrafi opowiedzieć o jakimś wydarzeniu budując nie tylko pojedyncze, ale również kilkuzdaniowe wypowiedzi, potrafi zapamiętać krótki wierszyk lub wyliczankę, posługuje się w mowie przyimkami, które określają również stosunki przestrzenne, jak pod, na, obok, za

W piątym i szóstym roku życia:

• w mowie utrwalają się głoski sz, ż, cz, dż, pojawia się głoska r
• usprawnia się umiejętność opowiadania, dziecko potrafi posługiwać się czasem przeszłym, teraźniejszym i przyszłym, rymuje, posługuje się złożonymi porównaniami i rozbudowanymi wypowiedziami